Bukalemunlar avlarını bir ok gibi fırlattıkları dilleri sayesinde yakalarlar. Hayvanın neredeyse kendi boyu kadar fırlatabildiği bu dilin ucunda özel bir vantuz sistemi bulunur. Bukalemun dili ağızdan ilk çıktığı anda ucu dışbükey haldedir. Avına yaklaşmış ve iyice gerilmiş olduğunda dilin ucu şekil değiştirerek içbükey bir hal alır. Böylece dilin ucunda oluşan dudaklar ava çarpar ve bir vantuz gibi yapışır. Mükemmel av mekanizmasıyla donatılmış olan bukalemunlar, oldukça ağır avları bile dillerini kullanarak kendilerine doğru çekebilirler.
Tüm bunlar insan gözünün takip edemeyeceği kadar kısa bir sürede gerçekleşir. Dilin fırlaması, ava yapışması ve ağıza geri çekilmesi saniyenin yalnızca onda biri kadar bir sürede gerçekleşir. Söz konusu vantuz sisteminin keşfedilmesi ancak yüksek hızlı X ışını sinematografi sayesinde mümkün oldu(1).
Bukalemun dili durağan değil dinamiktir. Yani dilin şekli duruma göre değişken bir özellik gösterir. Hayvanın ağzında katlı biçimde duran dil, tam da gerekli olduğu anda; dil ava çarpmadan az önce vantuz şekli alır. Bukalemundaki bu balistik mekanizmanın temelinde dildeki kaslar ve onları kontrol eden sinirler yatıyor. Dilin dışbükey şekilden içbükeye geçirilerek ortaya bir vantuz çıkarılması, darbeden hemen önce kasılan iki kas sayesinde mümkün oluyor.
Bukalemunun avını yakalamasını kare kare yavaşlatılmış çekimde izlediğimizde, dilin herbir karede aldığı şekil farklı görünmektedir. Sinirlerden kaslara herbir şekil için ayrı sinyaller ulaşır. Bu sinyaller kaslara iletilen birer emir gibidir. Kasların son anda bir vantuz gibi kasılması da böyle bir emir sayesindedir. Oysa bukalemunun bu emirlerden haberi bile yoktur. Bu sistem otomatik çalışacak biçimde tasarlanmıştır.
Basit bir tasarıma sahip olmalarına karşın lastik vantuzları gördüğümüzde özel olarak tasarlandıklarını kolayca anlarız. Esnek bir malzeme belli bir amaç için belli bir forma sokulmuştur. Ayrıca bu tasarımda temel bir fizik kuralından faydalanmıştır. Vantuzun camla arasındaki havayla dışındaki hava arasındaki basınç farklılığı gözetilmiştir. Vantuzlar bu fizik kuralını bilen ve malzemeyi uygun forma sokabilen bir tasarımcı tarafından tasarlanmıştır.
Bukalemun dilindeki tasarım ise çok daha karmaşıktır. Bukalemunun böyle bir sistemi önce akıl etmiş, sonra da kendi iradesiyle bedeninde üretmiş olabileceğini savunmak da akılla bağdaşmaz.
Bukalemun dilindeki bu balistik mekanizmayı tasarlayan Allah'tır. Yüce Allah, canlı cansız yeryüzündeki herşeyin yaratıcısıdır.
“Sizin için yerde olanların tümünü yaratan O'dur. Sonra göğe yönelip (istiva edip) de onları yedi gök olarak düzenleyen O'dur. Ve O, herşeyi bilendir” (Bakara Suresi, 29)
1. Herrel, A., Meyers, J.J., Aerts, P.& Nishikawa, K.C. The mechanics of prey prehension in chameleons, Journal of Experimental Biology 203, 3255 - 3263 (2000).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.